Alkoholizm to choroba, która dotyka zarówno osobę uzależnioną, jak i jej najbliższe otoczenie. Mimo że leczenie alkoholizmu jest możliwe i dostępne w specjalistycznych placówkach, takich jak ośrodek leczenia uzależnień, nie zawsze udaje się namówić osobę uzależnioną do podjęcia terapii alkoholowej. Dzieje się tak głównie dlatego, że alkoholik może nie dostrzegać swojego problemu, obawiać się negatywnych konsekwencji leczenia lub wstydzić się tego, co już się wydarzyło.
Czym jest mechanizm wyparcia w chorobie alkoholowej?
Istotną kwestią w przypadku choroby alkoholowej jest mechanizm wyparcia. Wielu uzależnionych wypiera faktyczny stan rzeczy, tłumacząc, że „pije jak każdy inny” lub „może przestać w dowolnym momencie”. Jeśli osoba nie dostrzega szkód spowodowanych piciem, odrzuca też propozycje pomocy i unika kontaktu z prywatnym ośrodkiem leczenia uzależnień czy innymi formami wsparcia. Bywa też, że alkoholik czuje strach przed zmianą: terapia kojarzy się z wyrzeczeniami i koniecznością stawienia czoła trudnym emocjom. Dodatkowo poczucie wstydu i winy może blokować otwartą rozmowę o problemie, zwłaszcza gdy rodzina czy znajomi wyrażają głównie krytykę, zamiast starać się zrozumieć mechanizmy choroby. W niektórych przypadkach bliscy nieświadomie wspierają nałóg, przejawiając tzw. postawę współuzależnienia – to znaczy wyręczają osobę pijącą w jej obowiązkach, tłumaczą ją w pracy lub przed innymi, a tym samym łagodzą konsekwencje choroby, co utrudnia uświadomienie sobie skali problemu.
Mimo że przymusowe leczenie, zwane przymusowym odwykiem alkoholowym jest prawnie możliwe w sytuacjach zagrażających życiu lub zdrowiu innych osób, z założenia o skuteczności terapii decyduje przede wszystkim wewnętrzna motywacja alkoholika. Niekiedy jednak kluczem do przełamania oporu może być konsekwentna, spokojna, lecz stanowcza postawa bliskich, którzy nie tuszują dłużej objawów uzależnienia, stawiają wyraźne granice i – zamiast krytykować – okazują wsparcie i gotowość do pomocy w znalezieniu odpowiedniego programu leczenia.
Co można zrobić, aby pomóc alkoholikowi, który nie chce się leczyć?
Gdy alkoholik nie chce się leczyć, należy:
- Unikać współuzależnienia – nie przejmować za alkoholika obowiązków, nie usprawiedliwiać go, nie tuszować konsekwencji jego picia.
- Rozmawiać w sprzyjających warunkach – wybrać moment, gdy osoba jest trzeźwa i spokojna, unikać oceniania, skupić się na faktach i konsekwencjach picia.
- Zapewnić wsparcie emocjonalne i informacyjne – przedstawić możliwości leczenia w ośrodku leczenia uzależnień, pomóc w znalezieniu profesjonalnej terapii, dodać otuchy i zrozumienia.
- Konsultować się ze specjalistami – psycholog, terapeuta czy lekarz pomoże przygotować strategię motywowania do leczenia i zasugeruje najlepsze formy terapii.
- Zadbać o własne potrzeby – bliscy również powinni rozważyć wsparcie psychologiczne, aby uniknąć wypalenia czy współuzależnienia.
- Pamiętać o możliwości przymusowego leczenia – w ostateczności, gdy zachodzi realne zagrożenie dla otoczenia, można ubiegać się o skierowanie na przymusowy odwyk alkoholowy w drodze decyzji sądu.
Alkoholizm to poważna choroba, która wymaga zarówno zrozumienia, jak i konsekwentnego działania ze strony bliskich. Choć przekonanie osoby uzależnionej do podjęcia terapii bywa trudne, właściwa postawa otoczenia, wsparcie emocjonalne oraz konsultacja ze specjalistami mogą zwiększyć szanse na rozpoczęcie leczenia. Ważne jest, aby nie poddawać się i pamiętać, że skuteczna terapia zaczyna się od uświadomienia sobie problemu i podjęcia świadomej decyzji o zmianie.
