Spis treści:
Najnowsze dane wskazują, że około 35 tysięcy Polaków w wieku 15 lat i więcej zmaga się z uzależnieniem od hazardu. Dla lepszego zobrazowania skali problemu, jest to mniej więcej tyle osób, mieszkańców ma Nowy Targ czy Cieszyn. Hazard stał się poważnym problemem społecznym i zdrowotnym, który nadal pozostaje wyzwaniem dla specjalistów i bliskich osób dotkniętych nałogiem. Jak postępować z osobą uzależnioną od hazardu – gdzie szukać wsparcia i czy faktycznie istnieje skuteczna pomoc w tym trudnym doświadczeniu?
Zrozumienie specyfiki hazardu – pierwszy krok do skutecznej pomocy osobie uzależnionej
Może to zabrzmieć banalnie, ale prawdziwa pomoc osobie zmagającej się z uzależnieniem nie jest możliwa bez zrozumienia, czym naprawdę jest hazard i jak działa uzależnienie. Zdaniem Roberta Ladouceura, słynnego badacza, który w swoich pracach od lat skupia się na kwestii uzależnienia od hazardu, zdobycie wiedzy o mechanizmach choroby jest niezbędne, by móc lepiej rozumieć bliską osobę dotkniętą nałogiem.
Zrozumienie specyfiki uzależnienia pomaga wyjaśnić trudne i często bolesne zachowania hazardzisty, jak kłamstwa, wybuchy agresji czy kradzież pieniędzy. Świadomość, że tego typu zachowania są częścią choroby, a nie świadomym wyborem, pomaga zerwać z ocenianiem chorej osoby jedynie przez pryzmat etyki czy charakteru. Taka zmiana perspektywy ułatwia też nawiązanie otwartej i empatycznej komunikacji oraz łagodzi konflikty, które często powstają na tle trudnych zachowań osoby uzależnionej.
Potrzebujesz pomocy?
Jak pomóc osobie uzależnionej od hazardu? Zacznij od… siebie
Często zapominamy, jak ważne jest wsparcie, które powinniśmy zapewnić przede wszystkim sobie – zwłaszcza gdy próbujemy samodzielnie radzić sobie z uzależnieniem bliskiej osoby. Szczególnie istotne jest tu znalezienie odpowiednich form pomocy, takich jak konsultacje z psychologiem, udział w grupach wsparcia dla rodzin osób uzależnionych czy terapia indywidualna. Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć problem oraz nauczyć się radzić z własnymi, równie trudnymi emocjami, takimi jak frustracja, bezsilność czy lęk.
Warto pamiętać, że emocje towarzyszące życiu z osobą uzależnioną od hazardu zmieniają się w zależności od fazy problemu. Na początku dominują wątpliwości – czy to tylko chwilowa rozrywka, czy rzeczywiście powód do niepokoju? Ta faza może trwać latami, a bliscy często obwiniają siebie za negatywne uczucia wobec osoby uzależnionej. Czasem nawet wspierają jej nawyk, nie zdając sobie sprawy z powagi sytuacji. Przełom następuje zwykle w momencie zetknięcia się z trudnymi konsekwencjami, takimi jak długi, utrata pracy czy problemy rodzinne.
Bezpośrednio po tym przychodzi faza stresu – związana z niepewnością, brakiem stabilności finansowej i poczuciem zagrożenia. Bliscy hazardzistów często zaczynają się izolować i popadają w tzw. spiralę poczucia winy. To z kolei prowadzi do fazy wyczerpania – pełnej bezradności, złości i depresji. Ta faza bywa punktem zwrotnym: może skutkować zmianą podejścia do problemu i podjęciem działań pomocowych, albo pogłębieniem kryzysu.
Jak postępować z osobą uzależnioną od hazardu?
Jeśli uda nam się najpierw zadbać o siebie i zyskać odpowiednią świadomość oraz wsparcie, możemy zacząć realną walkę o zdrowie osoby uzależnionej. Bardzo ważna jest tu rozmowa, prowadzona z empatią i aktywnym słuchaniem. Osoba uzależniona musi poczuć nasze wsparcie, zrozumienie i brak osądzania, by otworzyć się na zmianę.
Pod żadnym pozorem nie powinniśmy atakować, przerywać wypowiedzi ani forsować własnych racji. Konflikt i oskarżenia najczęściej prowadzą do wycofania się hazardzisty lub eskalacji negatywnych emocji, co utrudnia jakąkolwiek współpracę. Mówiąc o problemie, koncentrujmy się na własnych uczuciach i konkretach, unikając przy tym ogólników i oskarżeń. Zamiast mówić „Twoje długi są coraz większe”, powiedzmy „Martwią mnie nasze długi, które powstały z powodu hazardu” albo „Martwi mnie to, jak Twoje granie wpływa na nasze życie”. Takie sformułowania pomagają uniknąć postawy obronnej i sprawiają, że trudno zignorować negatywne konsekwencje nałogu dla rodziny i relacji.
W rozmowie z osobą uzależnioną ważne jest zachowanie spokoju. Oskarżenia, pouczanie i moralizowanie zazwyczaj nie prowadzą do niczego dobrego. Podobnie bezsensowne są groźby, których nie zamierzamy zrealizować, np. odejścia z domu czy zerwania kontaktu. Jeżeli nie czujemy się na siłach, by podjąć takie kroki, nie warto ich grozić, bo to podważa naszą wiarygodność. Warto natomiast mówić otwarcie o tym, że korzystamy z grup wsparcia lub pomocy psychologicznej. Informacja o tym, że mamy własne źródło wsparcia, może być dla osoby uzależnionej sygnałem, że nie jesteśmy sami w tej sytuacji i że dbamy o siebie, co może ją dodatkowo zmotywować do podjęcia terapii.
Do rozmowy na temat uzależnienia warto też dobrze się przygotować. Dowiedzmy się, które ośrodki oferują terapię dla osób uzależnionych od hazardu i w jakiej formie. Przekażmy te informacje osobie chorej, jednocześnie zapewniając ją o swoim wsparciu. Mówmy otwarcie i szczerze, bez obwiniania, aby budować atmosferę wzajemnego zaufania i otwartości. Równocześnie nie bójmy się stawiania granic, czyli jasnych zasad dotyczących zachowań i konsekwencji, które będą respektowane przez obie strony.
Osoba uzależniona powinna wiedzieć, że mimo nieustannego wsparcia odpowiedzialność za własne decyzje i proces zdrowienia spoczywa przede wszystkim na niej.
Pamiętajmy też, że proces wychodzenia z uzależnienia często droga pełna wzlotów i upadków. Nawet jeśli jednego dnia zrobimy krok naprzód, drugiego może okazać się, że idziemy o trzy kroki w tył, powracając do punktu wyjścia. To naturalna część walki z nałogiem, która nie powinna być powodem do zniechęcenia czy rezygnacji. Wręcz przeciwnie – w takich momentach warto sięgnąć po wsparcie, które pomoże przetrwać trudniejsze chwile. Można je znaleźć m.in. w naszej Bezpiecznej Przystani, gdzie oferujemy profesjonalną pomoc, zrozumienie oraz bezpieczną przestrzeń do odbudowy życia. Razem możemy przejść przez ten trudny czas, budując fundamenty trwałej zmiany i zdrowia.
